Share
Instytucje Unii Europejskiej 13 grudnia 2023 r. doszły do porozumienia w sprawie utworzenia nowego europejskiego Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (AMLA), który, zgodnie z decyzją z 22 lutego 2024 r. będzie miał siedzibę we Frankfurcie. AMLA będzie miał na celu ochronę obywateli UE oraz unijnego systemu finansowego przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu poprzez nadzór nad wypełnianiem obowiązków związanych z AML/CFT przez instytucje obowiązane w sektorze finansowym oraz wsparcie sektorów niefinansowych i koordynowanie jednostek analityki finansowej w państwach członkowskich.
W JAKIM KONTEKŚCIE POJAWIŁA SIĘ PROPOZYCJA UTWORZENIA AMLA?
Utworzenie urzędu jest częścią szerszego pakietu wniosków ustawodawczych, których celem jest zaostrzenie unijnych przepisów w zakresie AML/CFT. W skład wspomnianego pakietu wchodzą:
- rozporządzenie ustanawiające nowy unijny urząd ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy (AMLA), który będzie miał prawo nakładać sankcje i kary;
- rozporządzenie będące przekształceniem rozporządzenia o transferach środków pieniężnych, dzięki któremu transfery kryptoaktywów mają być bardziej przejrzyste i identyfikowalne;
- rozporządzenie o obowiązkach sektora prywatnego w kwestii przeciwdziałania praniu pieniędzy;
- dyrektywa o mechanizmach przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Pakiet tych aktów, nad którymi prace na poziomie unijnym są już na ukończeniu, stworzy nowe ramy systemu AML/CFT rozszerzając zarówno swój zakres przedmiotowy, jak i podmiotowy. Będzie to systemowa rewolucja, która zmusi zarówno instytucje obowiązane już na mocy obecnych przepisów, jak i podmioty objęte wskutek szerszego zakresu podmiotowego, do przeglądu i aktualizacji swoich procedur przeciwdziałania prania brudnych pieniędzy.
OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE AMLA
Podstawowym założeniem funkcjonowania AMLA jest zwiększenie skuteczności ram AML/CFT przez stworzenie zintegrowanego mechanizmu wraz z organami nadzoru na poziomie krajowym.
Struktura zarządzania urzędu ma prezentować się następująco:
- Rada wykonawcza – organ zarządzający urzędem – składająca się z przewodniczącego AMLA i pięciu niezależnych pełnoetatowych członków oraz
- Rada generalna – składająca się z szefów jednostek analityki finansowej ze wszystkich państw członkowskich.
W komunikacie prasowym Rady Unii Europejskiej z 22 lutego 2024r. potwierdzono, że przedstawiciele Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli porozumienie w sprawie siedziby przyszłego urzędu AMLA. Zdecydowano, że AMLRA będzie mieć siedzibę we Frankfurcie i rozpocznie działalność w połowie 2025 roku. Urząd ten będzie zatrudniać ponad 400 pracowników.
JAKIE BĘDĄ UPRAWNIENIA URZĘDU?
Urząd będzie dysponował kompetencjami zarówno bezpośrednimi, jak i pośrednimi w zakresie sprawowania nadzoru nad podmiotami zobowiązanymi, które potencjalnie stwarzają największe ryzyko w sektorze finansowym. Będzie także miał możliwość nakładania kar pieniężnych na podmioty zobowiązane w przypadkach poważnych, systematycznych lub wielokrotnych naruszeń wymogów mających bezpośrednie zastosowanie.
- Uprawnienia nadzorcze
AMLA będzie uprawniony do bezpośredniego nadzoru niektórych instytucji finansowych i kredytowych, z uwzględnieniem dostawców usług w zakresie kryptoaktywów. Należy jednak podkreślić, że AMLA będzie mogła działać w tym zakresie tylko w przypadku zidentyfikowania wysokiego ryzyka naruszenia przepisów AML/CFT przez konkretne instytucje lub w przypadku naruszeń transgranicznych. Jeżeli chodzi o sektor niefinansowy, to w tym przypadku AMLA będzie pełnił funkcję wspierającą, co oznacza regularne prowadzenie przeglądów i badań ewentualnego łamania przepisów AML/CFT oraz wydawanie zaleceń. Należy wspomnieć też, że urząd będzie odpowiedzialny za utworzenie i aktualizowanie centralnej bazy danych w ramach systemu nadzorczego AML/CFT. Kontroli urzędu będzie podlegało także stosowanie wewnętrznych polityk i procedur przez podmioty zobowiązane.
W ramach uprawnień nadzorczych AMLA będzie dysponować szerokim wachlarzem środków administracyjnych, obejmujących m.in. nakazanie zaprzestania określonej praktyki, ograniczenie działalności podmiotu zobowiązanego, nakazanie dokonania zmiany w strukturze zarządzania, nałożenie obowiązku stosowania określonej polityki w odniesieniu do klientów, transakcji, działań lub kanałów dostawy, które stwarzają wysokie ryzyko, nałożenie tymczasowego zakazu sprawowania funkcji kierowniczych w podmiotach zobowiązanych na każdą osobę pełniącą obowiązki kierownicze w wybranym podmiocie.
- Sygnalizowanie nieprawidłowości
Urząd będzie miał uprawnienia do rozpatrywania zgłoszeń podmiotów zobowiązanych z sektora finansowego. AMLA będzie także analizować zgłoszenia pochodzące od pracowników organów krajowych.
- Rozstrzyganie sporów
Dodatkowo urząd będzie uprawniony do rozstrzygania w sposób wiążący sporów w odniesieniu do kolegiów z sektora finansowego oraz, w każdym innym przypadku, na wniosek finansowego organu nadzorczego.
CO DALEJ I NA CO POWINNY PRZYGOTOWAĆ SIĘ INSTYTUCJE OBOWIĄZANE?
Stworzenie nowego urzędu, który będzie filarem przestrzegania przepisów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu na poziomie europejskim oznacza tylko jedno – spełnianie obowiązków w zakresie AML/CFT powinno stać się jeszcze większym priorytetem dla podmiotów zobowiązanych z rynku finansowego. W tym kontekście należy zwrócić uwagę na identyfikację realnego zagrożenia związanego z AML/CFT, ale także wdrożenie działań skutecznie minimalizujących ryzyko. Odpowiednie zagospodarowanie tych kwestii już teraz, poza minimalizacją ryzyka naruszenia przepisów ustawy AML, pozwoli na wykazanie należytej staranności i tym samym ograniczenie ryzyka nałożenia kary w przypadku zmaterializowania się potencjalnej nieprawidłowości. Zwrócić także należy uwagę na szeroki zakres sankcji administracyjnych, które będą w dyspozycji urzędu. W aktualnej sytuacji i perspektywie utworzenia AMLA rekomendacje te zyskują jeszcze większe znaczenie.
Wiktoria Kuczkowska
Prawnik, Associate
wiktoria.kuczkowska@dzp.pl
Gniewomir Wycichowski-Kuchta
Prawnik, Associate
gniewomir.wycichowski-kuchta@dzp.pl