Zbliżają się kolejne zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców

Choć największa nowelizacja dotycząca zatrudniania cudzoziemców jest już w tym roku za nami, to niebawem szykuje się kolejna doza zmian. Nowa ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje bowiem utrzymanie w mocy części dotychczasowych rozporządzeń wydanych na podstawie poprzedniej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przez maksymalnie 6 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji, co miało miejsce 1 czerwca 2025. Jak łatwo zatem zauważyć, do 1 grudnia tego roku, powinny pojawić się rozporządzenia pod nową ustawą.

Projekty rozporządzeń sukcesywnie publikowane są na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Pomimo że nie przewidują one rewolucji i w zasadniczej części powielają dotychczasowe rozwiązania, pracodawcy zatrudniający cudzoziemców powinni przygotować się na te zmiany. Poniżej wskazujemy na kilka najważniejszych z projektowanych zmian.

Koniec z oświadczeniami dla obywateli Gruzji

Projektowane rozporządzenie w sprawie państw, których obywateli mogą dotyczyć oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi oraz niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową usuwa obywateli Gruzji z katalogu obywateli państw, których mogą dotyczyć:

• oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi;
• możliwości wpisu zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków, na okresy nie dłuższe niż 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego, przypadające odpowiednio w ciągu nie więcej niż 3 kolejnych lat kalendarzowych;
• możliwości powierzenia na podstawie zezwolenia na pracę sezonową pracy innego rodzaju niż praca w ramach działalności, dla których wydawane jest zezwolenie na pracę sezonową, na okresy nie dłuższe niż łącznie 30 dni w ciągu ważności zezwolenia.

Jeżeli nowe rozporządzenie wejdzie w życie, powyższe ułatwienia będą miały zastosowanie wyłącznie do obywateli Ukrainy, Białorusi, Armenii i Mołdawii. W projektowanych rozporządzeniu brak jest przepisów przejściowych dotyczących już wydanych oświadczeń na pracę, co budzi wątpliwości w zakresie kontynuacji pracy na podstawie oświadczenia po wejściu w życie tej zmiany.

Dokumenty do wydania zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy

Kolejne z projektowanych rozporządzeń, uaktualni listę dokumentów dołączanych do wniosków o dokumenty legalizując zatrudnienie.

Przykładowo, projektowane rozporządzenie w sprawie dokumentów, które podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi dołącza do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub do oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi przewiduje:

• powrót do dołączania kopii wszystkich wypełnionych stron paszportu cudzoziemca do wniosku (z wyjątkiem zezwolenia na pracę w przypadku pełnienia określonej funkcji, gdy cudzoziemiec nie przebywa w Polsce);
• w przypadku pracowników delegowanych przez pracodawcę zagranicznego – załączanie dokumentów potwierdzających okoliczności, że praca cudzoziemca będzie odbywała się na warunkach przewidzianych art. 41 ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (kwestia warunków zatrudnienia, wynagrodzenia oraz wskazania osoby posiadającej dokumenty potwierdzające wypełnienie obowiązków związanych z warunkami zatrudnienia).

Do postępowań rozpoczętych przed wejściem w życie ww. rozporządzenia stosowane mają być przepisy dotychczasowe, co oznacza, że nie będzie konieczności uzupełnienia tych wniosków o nowowymagane dokumenty. Należy jednak uważać na wnioski składane  po wejściu w życie nowego rozporządzenia.

Nowy katalog uprawnionych do wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę

Projekt rozporządzenia w sprawie szczególnych przypadków, w których cudzoziemiec uprawniony do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi bazuje na dotychczasowych przepisach, jednak i w nim pojawią się pewne zmiany.

Jak wskazuje ministerstwo w uzasadnieniu, uwzględniono potrzebę doprecyzowania niejasnych przepisów i ograniczenia nieprawidłowości w systemie wizowym. Wobec zmiany brzmienia części przesłanek wskazanych w nowoprojektowanych przepisach, dla części cudzoziemców uprawnionych dotychczas do wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę, może pojawić się wymóg uzyskania dokumentów legalizujących pracę. Może dotyczyć to np. wykonujących usługi artystyczne – nowy przepis doprecyzowuje rozumienie wykonań artystycznych czy w stosunku do osób uczestniczących w programach wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej.

W projekcie nie wskazano doktorantów polskich uczelni. Ta kwestia uregulowana pozostaje na poziomie ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec tego doktoranci w szkole doktorskiej prowadzonej przez polski podmiot będą uprawnieni do podejmowania pracy bez zezwolenia.

Aby uniknąć negatywnych konsekwencji dla pracodawców, projekt przewiduje, że cudzoziemcy wykonujący pracę bez zezwolenia na pracę zgodnie z przepisami poprzedniego rozporządzenia, do których nie będą miały zastosowania przepisy projektowanego rozporządzenia, będą mogli kontynuować pracę bez zezwolenia na pracę na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych, maksymalnie przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia.

Magdalena Stępień
Adwokat, Associate

magdalena.stepien@dzp.pl