Za jakie czyny i przez kogo popełnione odpowiadać może podmiot zbiorowy?

Obecna wersja ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych określa rozbudowany katalog przestępstw, za które podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności. Jednak projekt nowelizacji UOPZ przewiduje likwidacje wspomnianego wyżej katalogu czynów zabronionych. Co to oznacza? Za jakie czyny będzie mógł odpowiadać podmiot zbiorowy zgodnie z nowymi przepisami?

Zgodnie z projektem, podmiot zbiorowy będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności za każde przestępstwo i przestępstwo skarbowe. Projekt wskazuje dwie podstawy odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.

Jakie czyny zabronione mogą skutkować odpowiedzialnością zbiorową? 

Nowy projekt UOPZ przewiduje odpowiedzialność za czyny własne podmiotu zbiorowego.

Jakie są podstawowe przesłanki do pociągnięcia podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności?

  • Czyn zabroniony musi być w bezpośrednim związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością;
  • Czyn zabroniony musi wynikać z działania lub zaniechania organu tego podmiotu.

To oznacza, że warto zidentyfikować szczególne dla naszego sektora ryzyka prawne i ryzyka naruszeń przepisów przez pracowników lub współpracowników naszej organizacji. Jednocześnie to wzmacnia potrzebę przeprowadzenia w naszej organizacji indywidualnego procesu mapowania (tj. Identyfikacji i oceny) ryzyk braku zgodności przez podmiot zbiorowy. Takie ćwiczenie jest najczęściej pierwszym krokiem w procesie wdrażania lub aktualizacji/udoskonalania rozwiązań compliance, dlatego warto podejść do tego z odpowiednią starannością.

Za czyj błąd można ponieść odpowiedzialność zbiorową? 

Projekt wskazuje też, że podmiot zbiorowy odpowiada za czyn zabroniony, jeżeli został on popełniony przez:

  1. członka organu tego podmiotu;
  2. osobę fizyczną uprawnioną do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub sprawowania nadzoru, w związku z jej działaniem w interesie lub na rzecz tego podmiotu;
  3. osobę fizyczną dopuszczoną do działania przez jego organ, członka jego organu lub osobę, o której mowa w pkt 2, wskutek nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków;
  4. osobę przez niego zatrudnioną, w związku ze świadczeniem pracy na jego rzecz ‒ jeżeli czyn ten przyniósł lub mógł przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, choćby niemajątkową.

Oznacza to, że podmiot zbiorowy będzie ponosił odpowiedzialność za czyny wszystkich członków organu (jeżeli ich działania nie stanowią działania samego organu), a także osób, działających na podstawie pełnomocnictwa lub prokury oraz pracowników (warunkiem odpowiedzialności będzie uzyskanie przez podmiot zbiorowy korzyści, choćby niemajątkowej lub możliwość jej uzyskania). W tym przypadku czyn zabroniony także będzie musiał mieć bezpośredni związek z prowadzoną przez ten podmiot działalnością.

Przepisy przewidziane w nowym projekcie ustawy bez wątpienia poszerzają zakres czynów zabronionych, za które będzie mógł odpowiadać podmiot zbiorowy, dlatego też niezwykle ważne w najbliższym czasie będzie odpowiednie zaopiekowanie kwestii compliance, szczególnie w największych przedsiębiorstwach, które zostaną adresatami nowego projektu UOPZ.

Wiktoria Kuczkowska

Wiktoria Kuczkowska
Prawnik, Associate

wiktoria.kuczkowska@dzp.pl

Komentarze

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *