Co dla aptek w nowym projekcie nowelizacji ustawy refundacyjnej

Zaledwie kilka dni temu w ramach obszernego raportu z konsultacji publicznych wróciły uwagi do proponowanej w czerwcu ubiegłego roku nowelizacji ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Z datą 12.08.2022 r. pojawił się również nowy projekt przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia. Pod pojęciem ,,innych ustaw”, które obejmuje proponowana nowelizacja nie zabrakło również ustawy Prawo farmaceutyczne.

Mając na uwadze wielość zmian w proponowanym projekcie, nie trudno o przegapienie tych, które mogą mieć niewątpliwie istotny wpływ na rynek apteczny. W związku z tym poniżej przedstawiamy syntetyczne podsumowanie proponowanej treści znowelizowanych przepisów.

• NOCNE DYŻURY APTEK

Dyskusja na temat wdrożenia nocnych dyżurów aptek ogólnodostępnych toczy się nieprzerwanie od wielu lat. W ostatnim roku, ze względu na trudną sytuację epidemiczną, wiele z samorządów próbowało samodzielnie uregulować przedmiotową kwestię. W konsekwencji, już w ramach pierwszych projektów nowelizacji ustawy refundacyjnej przewidziano uregulowanie tej kwestii. Obecna wersja dokumentu w pierwszej kolejności wprowadza definicje dyżurów, zgodnie z którą:

• dyżur w dzień wolny od pracy to dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w dzień, o którym mowa w art. 1 lub 1a ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1920) bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe, w przedziale czasowym pomiędzy godzinami 10.00 a 18.00;
• dyżur w porze nocnej to dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe pomiędzy godzinami 19.00 a 23.00.

Jest to konsekwencja nowego brzmienia art. 94 Prawa farmaceutycznego, który dotychczas dość skrótowo regulował godziny pracy aptek ogólnodostępnych. Co istotne, również jego obecne brzmienie przewiduje, że rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien być dostosowany do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Nie zawierał on jednak bezpośredniego obowiązku aptek do prowadzenia takich dyżurów.

Proponowana zmiana nadaje zarządowi powiatu dodatkowe uprawnienie, zgodnie z którym zarząd powiatu w przypadku braku realizacji przez apteki świadczeń w porze nocnej i dni wolne od pracy, wyznaczy, w drodze uchwały, jedną lub więcej aptek ogólnodostępnych do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy.

Do pełnienia dyżurów w ww. porach będą mogły zgłosić się również same apteki. Ustawa przewiduje jednak wykluczenia – ,,apteką dyżurną” nie będzie mogła zostać apteka prowadzona przez podmiot, wobec którego toczy się postępowanie administracyjne czy kontrolne oraz podmiot, wobec którego wydano decyzję o cofnięciu zezwolenia czy ostateczną decyzję w przedmiocie nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień. W przypadku braku zgłoszeń – wyboru dokona zarząd powiatu. Wybrany podmiot będzie obowiązany do złożenia oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej, że nie zachodzą w jego przypadku przesłanki wykluczenia.

Uchwała o wyznaczeniu apteki oraz godzin pełnienia przez nią dyżurów ma być wydawanych na okres jednego roku kalendarzowego i określać dni oraz godziny pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy apteki lub aptek ogólnodostępnych prowadzonych przez określonego przedsiębiorcę.

• KTO SFINANSUJE DYŻURY?

Co istotne, najnowsza wersja projektu zakłada, że pełnienie dyżurów na podstawie powyższej uchwały podlega finansowaniu ze środków NFZ w przypadku apteki, która zgłosiła się samodzielnie do pełnienia dyżurów lub w przypadku braku zgłoszeń została wyznaczona przez zarząd powiatu. Dyżury aptek mogą podlegać finansowaniu ze środków powiatu, na zasadach ustalonych pomiędzy zarządem powiatu, a podmiotem prowadzącym aptekę w pozostałych przypadkach.

Finansowanie dyżurów aptek ma postać wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie stanowiącej równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru.

• NOWE PRZESŁANKI COFNIĘCIA ZEZWOLENIA

Uporczywe niewykonywanie uchwały o pełnieniu dyżurów stanowi jedną z postulowanych przesłanek cofnięcia zezwolenia przez WIF. Organ będzie mógł cofnąć zezwolenie również w sytuacji, gdy apteka zbywa produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego wbrew reglamentacjom. Wiąże się to z wprowadzeniem do ustawy uprawnienia Ministra Zdrowia do ograniczenia, w drodze obwieszczenia ilości jaką maksymalnie można wydać danemu pacjentowi w określonym czasie lub w określonym wskazaniu w przypadku zagrożenia brakiem dostępności na terytorium RP m.in. w związku z wystąpieniem stanu epidemii czy wpisaniu tego produktu na tzw. listę antywywozową.

• PRZEKAZYWANIE INFORMACJI DO NFZ

Kolejna ze zmian przewiduje, że w przypadku cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki lub punktu aptecznego, jego przeniesienia, uchylenia, stwierdzenia wygaśnięcia albo nieważności wojewódzki inspektor farmaceutyczny, w terminie 3 dni od dnia, w którym uzyska informację, że decyzja o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie apteki lub punktu aptecznego, jego przeniesieniu, uchyleniu, stwierdzeniu wygaśnięcia albo nieważności stała się ostateczna, przekazuje te informację w formie elektronicznej oddziałowi wojewódzkiemu Narodowego Funduszu Zdrowia.

• NOWE KARY PIENIĘŻNE

Wobec wprowadzenia powyższych zmian, rozszerzeniu uległ również katalog kar pieniężnych przewidziany w ustawie Prawo farmaceutyczne. Do 2000 zł będzie mógł zapłacić podmiot prowadzący aptekę, który, mimo nowego obowiązku, nie przekaże informacji o rozkładzie godzin pracy apteki na dany rok najpóźniej do 30 września roku poprzedzającego lub o zmianach tego rozkładu z 30-dniowym wyprzedzeniem, a także podmiot, który nie złoży oświadczenia, o którym mowa we wcześniejszej części tekstu.

• PRAKTYCZNE KONSEKWENCJE DLA APTEK

Choć postulowane zmiany mogą pozwolić na zakończenie nieprzerwanego sporu o nocne dyżury aptek, to jednak odbierają pewną autonomię w funkcjonowaniu przedsiębiorstw aptecznych. Zdecydowanie pozytywnie należy ocenić propozycję finansowania dyżurów ze środków publicznych, która to kwestia do tej pory budziła najwięcej kontrowersji. Przedstawiony projekt nowelizacji to także nowe ograniczenia i obostrzenia i tak już mocno regulowanej działalności, w szczególności w zakresie kolejnych przesłanek cofnięcia zezwolenia.

Niewątpliwie, mając na uwadze istotne znaczenie ustawy dla całego rynku farmaceutycznego, warto śledzić dalszy postęp prac nad projektem.