Napoje na bazie mleka dla małych dzieci – jakie przepisy znajdą do nich zastosowanie w świetle ostatniego sprzeciwu Komisji Europejskiej wobec propozycji nowych przepisów?

Mleka i napoje na bazie mleka dla małych dzieci to jedna z kategorii żywności funkcjonalnej. Na rynku unijnym systematycznie pojawiają się nowe produkty o różnorodnym składzie dostosowanym do potrzeb młodych konsumentów. Produkty te podlegają unijnym i krajowym przepisom prawa żywnościowego.

Trudności, z którymi przedsiębiorcy spotykają się najczęściej dotyczą wymagań w zakresie składu, znakowania i reklamy oraz powiadamiania Głównego Inspektora Sanitarnego przed pierwszym wprowadzeniem produktu do obrotu. Decyzje Komisji Europejskiej z 24 stycznia 2022 r., w sprawie projektu rozporządzenia Królestwa Niderlandów dotyczącego napojów dla małych dzieci i mleka dla małych dzieci, dostarczają wytycznych wszystkim krajom unijnym odnośnie tego, które normy prawne mają zastosowanie do składu i oznakowania tej kategorii środków spożywczych.

Napoje na bazie mleka dla małych dzieci (tzw. „young child formula”, „growing milk”) przez wiele lat podlegały przepisom Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (tzw. „dietetycznych środków spożywczych”).

Rozporządzenie nr 609/2013 z dniem 20 lipca 2016 r., uchyliło dyrektywę w sprawie żywności dietetycznej. Napoje na bazie mleka i podobne produkty przeznaczone dla małych dzieci nie zostały w sposób szczególny uregulowane w nowych przepisach. Wiele krajów unijnych zgłaszało obawy odnośnie takiej decyzji podkreślając, że ta kategoria produktów jest potrzebna i może mieć szczególne znaczenie w diecie małych dzieci.

Jedynym krajem, który dotychczas zdecydował się na wprowadzenie dodatkowych środków prawnych w zakresie składu i oznakowania tego rodzaju żywności było Królestwo Niderlandów. Projekt regulacji przewidywał, zdefiniowanie produktów z kategorii „mleko dla małych dzieci” i „napój dla małych dzieci” oraz ustanowienie szczególnych wymagań w zakresie dodawania witamin, składników mineralnych i niektórych innych substancji. Uzasadnieniem dla proponowanych środków było zapewnienie należytej ochrony zdrowia publicznego i konsumentów.

W dniu 24 stycznia 2022 r. w dzienniku urzędowym UE opublikowano dwie decyzje wykonawcze Komisji Europejskiej (nr 2022/100 i nr 2022/101), które zobowiązują Królestwo Niderlandów, aby w świetle negatywnej opinii nie przyjmowało projektowanego rozporządzenia w części dotyczącej napojów dla małych dzieci i mleka dla małych dzieci.

Komisja Europejska uznała, że proponowane rozwiązania stwarzają ryzyko wprowadzenia nieuzasadnionych barier handlowych. W ocenie Komisji zmiany w zakresie znakowania wprowadzałyby w błąd odnośnie charakteru napojów dla małych dzieci i mleka dla małych dzieci. Natomiast zmiany dotyczące składu nie zostały poparte wiarygodnym uzasadnieniem merytorycznym wskazującym na konieczności wprowadzenia dodatkowych środków w celu ochrony zdrowia publicznego.

Ze względu na wątpliwości pojawiające się odnośnie tego, które przepisy mają zastosowanie do mleka i napojów na bazie mleka przeznaczonych dla małych dzieci warto zwrócić uwagę, że z powyższych decyzji Komisji Europejskiej wyłania się oficjalne stanowisko w tej sprawie, które wskazuje że:

• mleko i napoje na bazie mleka przeznaczone dla małych dzieci od dnia 20 lipca 2016 r., uznaje się za zwykłą żywność, objętą wyłącznie przepisami horyzontalnymi prawa żywnościowego Unii Europejskiej;
• przepisy rozporządzenia (UE) nr 609/2013 i rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2016/127 nie mają zastosowania do mleka i napojów na bazie mleka przeznaczonych dla małych dzieci;
• mleko i napoje na bazie mleka przeznaczone dla małych dzieci wprowadzane na rynek unijny muszą być zgodne z przepisami w sprawie:
  • dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.);
  • przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r.);
  • stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.).

Mając na względzie złożony charakter tych produktów oraz krajowy system prawa żywnościowego należy dodatkowo zwrócić uwagę, że zapewnienie zgodności z przepisami wymaga uwzględnienia wielu innych regulacji dotyczących jakości (np. przepisy w sprawie organizacji rynków produktów rolnych) i bezpieczeństwa żywności (np. przepisy dotyczące dodatków do żywności, substancji wzbogacających i znakowania środków spożywczych).

Nasz Zespół Prawa Żywnościowego na bieżąco monitoruje środowisko prawne, orzecznictwo i praktykę krajowych organów urzędowej kontroli w celu dostarczenia najlepszych i konkurencyjnych rozwiązań na rynku. W przypadku pytań zachęcamy do kontaktu.