Zaledwie kilkanaście dni temu informowaliśmy Państwa o pojawieniu się w wykazie prac legislacyjnych projektu Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Z brzmieniem projektu możemy się już zapoznać na portalu Rządowego Centrum Legislacji – zgodnie z oczekiwaniami w dużej części pokrywa się on z postanowieniami Dyrektywy. Projekt przechodzi obecnie proces opiniowania.
Po długim oczekiwaniu i braku informacji co do postępów nad implementacją Dyrektywy o ochronie sygnalistów do polskiego porządku prawnego projekt Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa trafił do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.
Od 2016 roku w Polsce realizowany jest projekt „Pakty Uczciwości – mechanizm obywatelskiej kontroli na rzecz ochrony funduszy UE”. W jego ramach testowany jest instrument prawny pozwalający na zaangażowanie obserwatorów społecznych w przeciwdziałanie nadużyciom w obszarze zamówień publicznych.
W lipcu 2021 r. światło dziennie ujrzała norma ISO 37002:2021 dla systemów whistleblowingowych. To już trzeci, po normach antykorupcyjnej – ISO 37001:2016 oraz ISO 37301:2021 o wymaganiach i wytycznych dla systemów zarządzania zgodnością, benchmark Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej w obszarze compliance.
Większości z nas korupcja kojarzy się z problemem krajów słabo rozwiniętych, podczas gdy kraje Unii Europejskiej utożsamiamy przeważnie z praworządnością i stabilizacją. Wyniki najnowszego badania postrzegania korupcji przeprowadzonego przez Transparency International prowadzą jednak do alarmujących wniosków.
23 czerwca, to data obchodzonego rokrocznie Międzynarodowego Dnia Sygnalisty. Ostatni rok okazał się przełomowy dla świadomości społecznej o istnieniu i znaczeniu tych osób dla dobra ogółu. Wynika to oczywiście z faktu, że jesteśmy w przededniu terminu transpozycji Dyrektywy o sygnalistach do krajowych porządków prawnych, toteż słowo to jest odmieniane przez wszystkie przypadki i coraz ciężej już znaleźć osobę, która nigdy się z nim nie spotkała. Nie oznacza to jednak, że całkowicie udało się wyplewić myślenie o sygnalistach jako o donosicielach, a nie osobach działających w interesie społecznym, a taki dzień, jak Międzynarodowy Dzień Sygnalistów, to doskonała okazja, aby temu myśleniu przeciwdziałać.
Kancelaria DZP od kilku lat prowadzi innowacyjne projekty wdrożenia metodologii Legal Design w dokumentach prawnych, które cieszą się dużym zainteresowaniem wśród klientów wielu branż. Efektem projektów jest modyfikacja języka prawnego używanego w dokumentach oraz ich warstwy wizualnej – oba te komponenty sprawiają, że czytelnik tekstu szybciej i łatwiej zapoznaje się z jego treścią. Nasze badania pokazały, że taka zmiana ma bardzo korzystny wpływ na działalność organizacji.
System zgłaszania nieprawidłowości stworzony zgodnie z normą da nie tylko pewność spełniania wymogów rozsianych po aktach prawnych i zaleceniach branżowych, ale stanowić będzie nowy standard na rynku.
Obecnie ściganie nadużyć finansowych pozostawiono organom krajowym. Istniejące organy Unii takie jak OLAF, Eurojust i Europol zasadniczo nie prowadzą śledztw i dochodzeń w sprawach karnych. Nowa instytucja – Prokuratura europejska (EPPO) – wypełnia tę lukę instytucjonalną.
Whistleblowing i speak-up culture to dwie wzajemnie się przenikające płaszczyzny. Odpowiedni zakres ochrony sygnalisty zwiększa szanse na liczbę zgłoszeń wewnętrznych w ramach organizacji, a procedury compliance to uczciwość i etyka – wskazywali eksperci podczas panelu „Jak zapewnić skuteczną ochronę sygnaliście i promować speak-up culture?” moderowanego przez Julię Besz z zespołu Compliance DZP, który odbył się w ramach Compliance Days 2021 organizowanych przez Instytut Compliance.
