HR cynk | Powrót przedcovidowej rzeczywistości

Z dniem 1 lipca br. uchylony zostaje stan zagrożenia epidemicznego w Polsce. W związku z tym, przestaje obowiązywać wiele przepisów tarczy antykryzysowej, które rezonowały także w stosunkach pracy.

Poniżej skrót najistotniejszych zmian, w tym powrotu do obowiązków sprzed ery COVID-19.

• Badania okresowe – w okresie nie dłuższym niż 180 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawca powinien zlecić, a pracownik wykonać badania okresowe.
• Orzeczenia lekarskie – w tym samym terminie utracą ważność orzeczenia lekarskie wydane przez innego lekarza niż lekarz medycyny pracy.
• Badania wstępne – osoby zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe będą musiały zostać skierowane na badania wstępne, nawet jeśli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy.
• Szkolenia BHP – szkolenia wstępne w dziedzinie bhp i służby nie będą mogły być przeprowadzane w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (dot. pracowników zatrudnianych na stanowiskach roboczych, zatrudnionych na stanowiskach, na których występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych, pracowników przenoszonych na takie stanowiska oraz uczniów i studentów odbywających praktyki).
• Okresowe szkolenia BHP – do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego przedłużony zostaje termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, jeśli przypadał on w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
• Udzielanie urlopów – pracodawca w dalszym ciągu będzie miał prawo do udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego zaległego, i to nawet w wymiarze przekraczającym 30 dni, z pominięciem planu urlopów, bez zgody pracownika (por. wyrok SN z dnia 25.01.2006 r., sygn. I PK 124/05).
• Zakaz konkurencji – strony umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dot. zlecenia oraz umowy o dzieło, nie będą już mogły wypowiedzieć jej z zachowaniem terminu 7 dni. Aby wypowiedzieć taką umowę, konieczne będzie zawarcie w niej odpowiedniej regulacji (por. wyrok SN z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. III BP 2/11).
• Obniżony wymiar pracy – jeśli pracodawca obniżył wymiar czasu pracy pracownika lub objął pracownika przestojem ekonomicznym w przypadku spadku przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie COVID-19, a czas pracy obowiązujący przed jego obniżeniem nie został jeszcze przywrócony, to musi zostać przywrócony w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
• Kierowcy – przedsiębiorca zatrudniający kierowców wykonujących przewozy drogowe w ciągu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, powinien skierować ich na szkolenie okresowe (kurs okresowy lub cykl zajęć rozłożonych w okresie 5 lat) oraz badania lekarskie i psychologiczne.
• Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych – w czasie stanu zagrożenia epidemicznego można było zawiesić niektóre obowiązki związane z tworzeniem lub funkcjonowaniem ZFŚS, jednak po uchyleniu stanu zagrożenia epidemicznego będzie trzeba do nich powrócić.

A co z pracownikami będącymi cudzoziemcami?

• Cudzoziemcy będą mieli 30 dni na zalegalizowanie swojego pobytu, przedłużenie zezwoleń na pracę lub ubieganie się o nowe oświadczenia.
• Uchodźcy z Ukrainy mają prawo legalnego pobytu do 4 marca 2024 r.
• Wyjątkiem są dzieci, które będą kontynuowały edukację w dniu 4 marca 2024 r. – wraz ze swoimi rodzicami i opiekunami, będą miały prawo pobytu do 31 sierpnia 2024 r., aby móc ukończyć rok szkolny.
• Do tej daty przedłużono również prawo pobytu dorosłych uchodźców, którzy uczą się w szkołach policealnych.
• Do 4 marca 2024 r. przedłużono również dokumenty pobytowe Ukraińców, którzy nie przyjechali do Polski w związku z wojną – dot. to m.in. pracowników, których wiza lub limit dni w ramach ruchu bezwizowego kończył się 24 lutego 2022 r. lub później.
• Pracodawcy nie są zobowiązani do powiadomienia urzędu pracy o zatrudnieniu obywatela Ukrainy na dalszy okres.

Informację przygotowałem we współpracy z Karolina Młyńczak w Domanski Zakrzewski Palinka (DZP). Kaja, dziękuję!

Łukasz Górzny
Radca Prawny, Senior Associate
+48 660 440 349
lukasz.gorzny@dzp.pl