Wzajemne relacje systemów wsparcia dostępnych dla jednostek kogeneracji

Systematycznie zwiększa się liczba jednostek kogeneracji stanowiących odnawialne źródła energii, a równocześnie jednostki te zgłaszane są do certyfikacji ogólnej i mogą tworzyć jednostki rynku mocy. Powyższe skłania do refleksji dotyczących wzajemnych relacji systemów wsparcia dostępnych dla wytwórców energii elektrycznej w jednostkach kogeneracji oraz możliwości równoczesnego korzystania przez tych wytwórców z więcej niż jednego systemu wsparcia.

Kumulację systemów wsparcia przewidywały przepisy ustawy Prawo energetyczne obowiązujące do końca 2018 roku, kiedy to dla tych samych wolumenów energii elektrycznej, wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji w jednostkach kogeneracji stanowiących jednocześnie odnawialne źródła energii, przewidziano możliwość uzyskiwania zarówno świadectw pochodzenia, jak i świadectw pochodzenia z kogeneracji. Sytuacja ta uległa zmianie po 1 stycznia 2019 roku, gdy w rezultacie wejścia w życie przepisów Ustawy z dnia 14 grudnia 2018 roku o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, zaprzestano wydawania świadectw pochodzenia z kogeneracji, zastępując dotychczasowy system wsparcia dedykowany dla jednostek kogeneracji systemem premii gwarantowanych i kogeneracyjnych.

Funkcjonujące systemy wsparcia

Istotą obowiązujących systemów wsparcia dostępnych dlajednostek kogeneracji pozostaje umożliwienie wytwórcom energii elektrycznej uzyskiwania przychodów w wyniku wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej w oparciu o szczególne zasady wynikające z przepisów prawa, które mają stymulować nowe inwestycje w sektorze wytwarzania, zwłaszcza w energetyce odnawialnej oraz kogeneracji, modernizację istniejących mocy wytwórczych oraz utrzymywanie źródeł wytwórczych w gotowości dla zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Wsparcie przyznawane jest wyłącznie dla wytwórców energii elektrycznej w określonych jednostkach wytwórczych i nie pozostaje w związku z wytwarzaniem ciepła. Obecnie dostępne są następujące systemy wsparcia, w których mogą uczestniczyć jednostki kogeneracji:

1. systemy wsparcia przewidziane w Ustawie z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii dla wytwórców energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii:

• system wsparcia w formie świadectw pochodzenia - dla wytwórców energii elektrycznej w instalacjach OZE, w których energia elektryczna została wytworzona po raz pierwszy przed dniem 1 lipca 2016 roku;
• aukcyjny system wsparcia w formie płatności napokrycie ujemnego salda między wartością rynkową sprzedanej energii elektrycznej, a wartością tej energii ustaloną na podstawie ceny, która wygrała aukcję (skorygowanej o wielkość pomocy inwestycyjnej) - dla będących zwycięzcami aukcji dla OZE wytwórców energii elektrycznej w instalacjach OZE istniejących przed dniem 1 lipca 2016 roku, którzy złożyli deklarację o przystąpieniu do aukcji oraz będących zwycięzcami aukcji dla OZE wytwórców energii elektrycznej w powstałych lub zmodernizowanych po 1 lipca 2016 roku instalacjach OZE, którzy uzyskali zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji (dotyczy instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 500 kW);
• system taryf gwarantowanych (FIT) w formie gwarantowanej ceny sprzedaży energii elektrycznej do sprzedawcy zobowiązanego, wynoszącej 90% ceny referencyjnej określonej przez Prezesa URE dla danego roku kalendarzowego (skorygowanej o wielkość pomocy inwestycyjnej) - dla wytwórców energii elektrycznej w małych instalacjach lub mikroinstalacjach, do wytworzenia której zostanie wykorzystany wyłącznie: biogaz rolniczy, biogaz pozyskany ze składowisk odpadów albo z oczyszczalni ścieków, inny biogaz, hydroenergia albo biomasa;
• system dopłat do ceny rynkowej (FIP) w formie płatności na pokrycie ujemnego salda między wartością rynkową sprzedanej energii elektrycznej a wartością tej energii ustaloną na podstawie 90% ceny referencyjnej określonej przez Prezesa URE (skorygowanej o wielkość pomocy inwestycyjnej) - dla wytwórców energii elektrycznej w instalacjach OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 500 kW i nie większej niż 2,5 MW (gdy do wytworzenia energii zostanie wykorzystany wyłącznie: biogaz rolniczy, biogaz pozyskany ze składowisk odpadów albo z oczyszczalni ścieków, inny biogaz albo hydroenergia) albo nie większej niż 1 MW (gdy do wytworzenia energii zostanie wykorzystana wyłącznie biomasa);

2. aukcyjny system wsparcia przewidziany w ustawie z 8 grudnia 2017 roku o rynku mocy w formie wynagrodzenia za wykonywanie obowiązku mocowego - dla będących zwycięzcami aukcji na rynku mocy właścicieli jednostek fizycznych wytwórczych (w tym jednostek kogeneracji) istniejących, planowanych lub modernizowanych albo grupy istniejących jednostek wytwórczych, o mocy osiągalnej netto pojedynczej jednostki lub grupy takich jednostek nie mniejszej niż 2 MW;

3. systemy wsparcia przewidziane w Ustawie z dnia 14 grudnia 2018 roku o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji dla wytwórców energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji wjednostkach kogeneracji spełniających wymóg jednostkowego wskaźnika emisji C02 na poziomie nie wyższym niż 450 kg na 1 MWh wytwarzanej energii:

• system premii gwarantowanej w formie dopłaty do każdej MWh energii elektrycznej wyliczonej przy zastosowaniu jednostkowych wysokości premii gwarantowanej określonych na podstawie rozporządzenia dla poszczególnych kategorii jednostek objętych tym systemem - dla wytwórców energii elektrycznej w istniejących lub zmodernizowanych jednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW (odnośnie energii elektrycznej wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej), a także dla wytwórcow energii elektrycznej w istniejących lub zmodernizowanych jednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW, opalanych metanem uwalnianym przy dołowych robotach górniczych w kopalniach węgla kamiennego oraz wytwórców energii elektrycznej w nowych małych jednostkach kogeneracji, znacznie zmodernizowanych małych jednostkach kogeneracji, istniejących małych jednostkach kogeneracji lub zmodernizowanych małych jednostkach kogeneracji, wchodzących w skład źródeł wytwórczych o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 1 MW (odnośnie energii elektrycznej wytworzonej);
• system premii gwarantowanej indywidualnej w formie dopłaty do każdej MWh energii elektrycznej wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej, ustalonej w drodze indywidualnej decyzji Prezesa URE o dopuszczeniu do tego systemu - dla wytwórców energii elektrycznej w istniejących lub zmodernizowanych jednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 50 MW i mniejszej niż 300 MW, a w przypadku indywidulnej notyfikacji i uzyskania zgody Komisji Europejskiej na udzielenie pomocy indywidualnej zgodnej z rynkiem wewnętrznym (na podstawie art. 108 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), także dla wytwórców energii elektrycznej w istniejących lub zmodernizowanych jednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 300 MW;
• aukcyjny system wsparcia w formie premii kogeneracyjnej (aukcje CHP) stanowiącej dopłatę do każdej MWh energii elektrycznej wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej - dla będących zwycięzcami aukcji CHP wytwórców energii elektrycznej w nowych lub znacznie zmodernizowanych jednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW;

• system naboru na premię kogeneracyjną indywidualną (nabór CHP) stanowiącą dopłatę do każdej MWh energii elektrycznej wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej - dla będących zwycięzcami naboru CHP wytwórców energii elektrycznej w nowych lub znacznie zmodernizowanychjednostkach kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 50 MW i mniejszej niż 300 MW, a w przypadku indywidulnej notyfikacji i uzyskania zgody Komisji Europejskiej na udzielenie pomocy indywidualnej zgodnej z rynkiem wewnętrznym (na podstawie art. 108 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), także w odniesieniu do wytwórców energii elektrycznej w nowych lub znacznie zmo dernizowanych jednostkach kogeneracj i o mocy zainstalowanej elektrycznej nie mniejszej niż 300 MW.

[ Art. 11 pkt. 2 ustawy o promowaniu energii w wysokosprawnej kogeneracji jednoznacznie wyklucza możliwość kumulacji systemów wsparcia przewidzianych w tej ustawie z systemami wsparcia przysługującymi na podstawie przepisów ustawy o OZE ]

Dalsza część artykułu jest dostępna w magazynie „Energetyka Cieplna i Zawodowa”: https://www.kierunekenergetyka.pl/magazyn,spis-tresci.html