Jeśli izolacja, to nie praca zdalna - Publikacje

Znowelizowane przepisy wyraźnie wskazują, że praca zdalna jest dopuszczalna w czasie kwarantanny. Umożliwienie świadczenia pracy z domu osobom objętym izolacją odbywa się na ryzyko pracodawcy.

Odpowiedź na pytanie o możliwość polecenia pracy zdalnej, gdy pracownik przebywa w izolacji domowej, wydaje się w praktyce kadrowej priorytetem ostatnich dni. Sprawa na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów mogła budzić wątpliwości i pozostawiała spore pole manewru do różnych interpretacji. Ostatnie zmiany w prawie prowadzą jednak do wniosku, że pracownik poddany izolacji domowej nie może pracować zdalnie.

To nie kwarantanna

Na początek warto wyjaśnić, że izolacja i kwarantanna to dwie różne sprawy, choć potocznie często utożsamia się te pojęcia. Definicje tych terminów zawarto w ustawie z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn. DzU z 2020 r., poz. 1845).

Cechą kwarantanny jest to, że dotyczy ona osoby zdrowej, którą poddaje się odosobnieniu z powodu narażenia na zakażenie. Izolacja – w podstawowym wariancie – to z kolei odosobnienie osoby chorej na chorobę zakaźną lub podejrzaną o zakażenie. O izolacji w warunkach domowych mówimy natomiast w odniesieniu do osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej, gdy jednocześnie nie musi ona przebywać w szpitalu.

Co to oznacza w praktyce? Pracownik poddany izolacji domowej to ten z pozytywnym wynikiem testu covidowego, który nie musi przebywać w szpitalu i jednocześnie ma obowiązek pozostania w domu. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6 kwietnia 2020 r. (aktualizowane) doprecyzowuje, że obowiązkowej izolacji lub izolacji w warunkach domowych podlegają osoby ze stwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 lub chorobą COVID-19, a także z podejrzeniem zakażenia lub zachorowania, wobec których nie zastosowano obowiązkowej hospitalizacji.

Brak objawów nie wystarczy

Pytanie o pracę zdalną w izolacji domowej pojawia się dlatego, że osoba z pozytywnym wynikiem testu może nie odczuwać żadnych objawów chorobowych. Z oczywistych względów jej odosobnienie jest konieczne, ale w wielu przypadkach możliwa byłaby jej praca zdalna w domu.

I tu należy zadać sobie kluczowe pytanie – czy pracownik w izolacji jest zdolny do pracy w myśl przepisów? Gdy lekarz wystawia zwolnienie lekarskie odpowiedź jest oczywista – pracownik jest niezdolny do pracy, a więc nie może pracować w żadnym wypadku. Ale czy to samo można powiedzieć o izolacji domowej?

Kluczowe zmiany przepisów

Ostatnie zmiany legislacyjne wydają się dawać odpowiedź na to pytanie. Ustawa z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 wprowadza kluczowe zmiany w ustawie zasiłkowej, tj. nową definicję sytuacji zrównanych z niezdolnością do pracy z powodu choroby (art. 6 ust. 2). W nowym, wzbogaconym brzmieniu, taką sytuacją jest m.in. niemożność wykonywania pracy wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Powyższa zmiana podyktowana jest coraz większą liczbą przypadków zachorowań i związaną z tym niewydolnością służby zdrowia oraz inspekcji sanitarnej w wydawaniu zwolnień lekarskich i decyzji o odosobnieniu. Zatem obecnie na mocy przywołanej ustawy na czas izolacji nie wydaje się już L4, a na czas kwarantanny – decyzji inspekcji sanitarnej. Oba powyższe przypadki są z mocy prawa traktowane jako niezdolność do pracy.

Jednak w tej samej ustawie ustawodawca wprowadził wyjątek od powyżej zasady – przewidział wprost uprawnienie do wykonywania pracy zdalnej, ale tylko w przypadku kwarantanny. Zgodnie z nowymi przepisami, pracownicy i inni zatrudnieni poddani obowiązkowej kwarantannie mogą pracować zdalnie za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego. Pracujący na kwarantannie nie uzyska wynagrodzenia chorobowego ani zasiłku chorobowego, ale otrzyma wynagrodzenie za pracę.

W ustawie nie przewidziano podobnej możliwości dla osób w izolacji domowej. W braku takiej regulacji, wykonywanie pracy zdalnej w czasie izolacji wydaje się nieuprawnione.

Chęci bez znaczenia

Oczywistą konsekwencją jest jednak to, że do działów kadr będą zgłaszać się pracownicy, którzy czują się dobrze, mimo pozytywnego testu i chcieliby pracować zdalnie, aby otrzymać 100 proc. wynagrodzenia zamiast 80-proc. zasiłku chorobowego.

W takiej sytuacji uzgodnienie z pracownikiem, że w czasie izolacji będzie pracował zdalnie, naraża pracodawcę na ryzyka związane m.in. z kontrolami PIP czy późniejszymi roszczeniami samych pracowników. Niewykluczone jest też ryzyko związane z działaniami samego ZUSu, który może próbować podważać wypłacane zasiłki.

Zgoda pracownika nie ma tu znaczenia. Wystarczy porównać tę sytuację do L4 – wielu pracowników uważa, że może i chce pracować, mimo zwolnienia lekarskiego, choć pozostają niezdolni do pracy i nie mogą jej świadczyć.

Autorką artykułu jest Katarzyna Kulesza, Associate w Praktyce Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Artykuł dostęony jest na stronie internetowej Rzeczpospolitej.