Wyrok TSUE w sprawie VAT na usługi budowlane

W ostatnich dniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał orzeczenie istotnie zmieniające podejście do momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT dla usług budowlanych i budowlano montażowych (sprawa C-224/18 Budimex).

Czego dotyczy wyrok TSUE C-224/18 Budimex ?

W sprawie C-224/18 Budimex TSUE wskazał, że protokół odbioru robót budowlanych lub budowlano-montażowych może definiować moment wykonania usługi.

Oznacza to, ze Trybunał zajął stanowisko przeciwne do tego wyrażonego przez Ministra Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 1 kwietnia 2016 r. nr PT3.8101.41.2015.AEW.2016.AMT.141.

Zdaniem Ministra Finansów, ale także i sądów administracyjnych, istotny jest moment faktycznego zakończenia prac, a nie moment podpisania następczo protokołu odbioru prac czy tez moment wystawienia określonego świadectwa w przypadku kontraktów FIDIC. Inaczej mówiąc, za datę wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej uznawano moment, w którym prace zostały zgłoszone do odbioru przez wykonawcę.

W ww. interpretacji ogólnej Minister Finansów wprost wskazał, że:

„W związku z tym – dla celów podatku od towarów i usług – nie należy wiązać momentu wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej ze spełnieniem formalności cywilnoprawnej, jaką jest podpisanie protokołu zdawczoodbiorczego lub też np. w przypadku realizacji tych usług na warunkach kontraktowych FIDIC – z datą wystawienia określonych świadectw.”

Tymczasem w swoim orzeczeniu TSUE wskazał, że protokół odbioru robót budowlanych lub budowlano-montażowych może definiować moment wykonania usługi.

Trybunał wyjaśnił, że:

„W tych okolicznościach i w zakresie, w jakim odbiór robót został uzgodniony w umowie o świadczenie usług – w sytuacji gdy tego rodzaju warunek odzwierciedla normy i standardy istniejące w dziedzinie, w której jest dokonywana usługa, co podlega zweryfikowaniu przez sąd odsyłający – należy uznać, że formalność ta jest jako taka objęta usługą i że w związku z tym jest ona decydująca dla uznania, że owa usługa została rzeczywiście wykonana.”

TSUE wskazał, przy tym, że dla ważności protokołu odbioru prac jako momentu wykonania świadczenia muszą być spełnione następujące warunki:

1. odbiór prac musi być zostać zastrzeżony w umowie o wykonanie prac budowlanych,
2. postanowienia umowy w tym względzie muszą odzwierciedlać rzeczywistość gospodarczą i handlową w danej dziedzinie (w tej sprawie Trybunał odnosił się do usług budowlanych i budowlano-montażowych świadczonych w oparciu o warunki FIDIC)
3. zastrzeżona w umowie formalność (protokół) stanowić musi materialne zakończenie usługi i ustalać ostatecznie
   wysokość wynagrodzenia.

Znaczenie wyroku TSUE w sprawie VAT na usługi budowlane dla rozliczania kontraktów budowlanych w Polsce

Wydanie orzeczenia przez TSUE ma istotne znaczenie dla rozliczania kontraktów budowlanych w Polsce.

Przede wszystkim należy wskazać, że wnioski płynące z wyroku TSUE powinny zostać uwzględnione na etapie opracowywania i negocjowania warunków umownych na usługi budowlane i budowlano-montażowe. Odnosi się to także do usług rozliczanych poprzez zastosowanie odwrotnego obciążenia, tj. w relacji podwykonawca - inwestor.

Również istniejące i obecnie wykonywane umowy winny zostać przeanalizowane pod kątem zgodności z omawianym orzeczeniem. Trzeba zwrócić uwagę, że zarówno podatnicy jak i organy podatkowe mogą się powoływać na ww. wyrok, albowiem dotyczy on wyłącznie interpretacji przepisów, a zatem dla jego zastosowania nie są potrzebne żadne zmiany legislacyjne.

Można rozważyć potwierdzenie w interpretacji indywidualnej, że realizowane kontrakty spełniają kryteria do zastosowania wniosków płynących ze stanowiska TSUE.

Wreszcie trzeba wskazać na proceduralną możliwość wznowienia postępowania podatkowego, w terminie 1 miesiąca od publikacji orzeczenia TSUE, w którym obowiązek podatkowy w VAT dla usług budowlanych i budowlano-montażowych był kluczowy.

Z uwagi na abstrakcyjność wniosków sformułowanych przez Trybunał należy rozważyć, czy stanowisko TSUE nie znajdzie zastosowania także w innych branżach niż budowlana, w szczególności w tych dziedzinach gospodarki, w których również praktyką rynkową jest odwoływanie się do protokołów zdawczo odbiorczych.

Doradztwo w prawne zakresie zmiany sposobu rozliczania VAT od usług budowlanych i budowlano-montażowych

Zespół Kancelarii Prawnej Domański Zakrzewski Palinka rekomenduje rozważenie zmiany sposobu rozliczania VAT od usług budowlanych i budowlano-montażowych, celem doprowadzenia do zgodności między rozliczeniami finansowymi z kontrahentami a rozliczeniami VAT. Oferujemy swoją pomoc w tym zakresie.

W przypadku pytań prosimy o kontakt.