Zagrożony udział wykonawców z tzw. państw trzecich w unijnym rynku zamówień publicznych

Zagrożony udział wykonawców z tzw. państw trzecich w unijnym rynku zamówień publicznych

Zgodnie z opinią rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Anthony’ego Collinsa wydaną 7 marca 2024 r. w sprawie C-652/22, wykonawcy z państw spoza UE i państw, z którymi UE nie ma podpisanych stosownych umów (np. GPA), nie mogą ubiegać się o zamówienia publiczne w krajach UE. Taki zakaz obejmowałby w równym stopniu członków konsorcjum, jak również podmioty udostępniające swoje zasoby.

Gdyby stanowisko to zostało podtrzymane przez Trybunał, doszłoby to całkowitej zmiany sytuacji wykonawców z państw trzecich, dla których rynki zamówień publicznych poszczególnych państw członkowskich są aktualnie w większym (jak Polska) lub mniejszym (jak Francja) zakresie otwarte. Wymagałoby to zupełnej zmiany strategii biznesowej i formy działania poprzez zakładanie lub przejmowanie istniejących w UE przedsiębiorstw.

Od kiedy możemy mieć do czynienia z taką sytuacją?

Na razie to radykalne stanowisko wyrażone zostało w opinii rzecznika generalnego. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja uległaby zmianie, gdyby stanowisko to podzielił Trybunał Sprawiedliwości. Trudno obecnie stwierdzić, kiedy możemy spodziewać się orzeczenia, prawdopodobnie w okresie kilku miesięcy. Choć Trybunał w znacznej części spraw podziela stanowiska rzeczników, nie jest to regułą.

Niemniej jednak, opinia rzecznika jest wyrazem jego oceny obecnego stanu prawnego; nie tworzy przecież nowego prawa. Nie można jednak wykluczyć, że posługując się tym stanowiskiem i wykładnią, instytucje krajowe, w tym przede wszystkim zamawiający oraz ograny odwoławcze, mogą podejmować decyzje o wykluczaniu wykonawców z państw trzecich z toczących postepowań zamówieniowych. Rozstrzygające w tym zakresie będzie jednak stanowisko Trybunału.

Rekomendacja

W związku z powyższym rekomendujemy podmiotom zagranicznym z tzw. państw trzecich ubiegających się o zamówienia publiczne w krajach UE rozważenie weryfikacji (rozszerzenia) dot. strategii biznesowej z uwzględnieniem następujących kierunków:

• pozyskiwanie zasobów (w tym doświadczeń) lokalnych, poprzez zakładanie filii (nie oddziałów) na terenie UE i ich sukcesywny rozwój;
• przejęcia podmiotów z siedzibą w UE;
• rozszerzenie współpracy z podmiotami z siedzibą w UE, w tym jako podwykonawcy.

Pełną treść alertu można pobrać również w formie pliku PDF.