Jeśli urzędnicy nie będą się bać podejmowania trudnych decyzji, a wykonawcy wesprą ich w wykazaniu zgodności podejmowanych działań z przepisami p.z.p., spór o waloryzowanie umów może zawrócić z drogi sądowej na ścieżkę polubownego załatwienia sprawy. Zwłaszcza, że nie w każdym przypadku zamawiającemu musi grozić utrata środków unijnych. Na dodatek w ostatnim czasie wyraźnie widać zmianę w podejściu strony publicznej do waloryzacji kontraktów zawieranych w trybie ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843, dalej p.z.p.). Coraz więcej podmiotów zdaje się dostrzegać problem, a co najważniejsze szukać rozwiązań, by mu zaradzić. Przykładem mogą być stosowane od niedawna przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA zapisy w umowach. Przewidują one dla kontraktów zawieranych powyżej 12 miesięcy m.in. comiesięczne rozliczenia w oparciu o zmianę wartości tzw. koszyka waloryzacyjnego (uwzględniającego ceny najważniejszych kruszców oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży). Podstawą dla ustalenia zmian tych wartości są wskaźniki publikowane przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W dyskusję o waloryzacji umów angażują się także rady ekspertów (funkcjonujące zarówno przy GDDKiA, jak i PKP PLK). Ich zadaniem jest nie tylko opiniowanie kolejnych inicjatyw, lecz także wypracowanie konkretnych rozwiązań i tak rada ekspertów PKP PLK wydała rekomendację dotycząca matrycy ryzyk uczestników inwestycji kolejowych. Można oczekiwać, że po wdrożeniu tego dokumentu będzie on stanowił czytelny opis tego, co dany wykonawca powinien wkalkulować w cenę oferty i kiedy może liczyć na to, że druga strona kontraktu będzie na równi z nim ponosiła ryzyko wzrostu cen np. materiałów. We wrześniu głos na temat waloryzacji umów zabrał też Urząd Zamówień Publicznych - odnosząc się do przesłanki zmiany umowy z art. 144 ust. 1 pkt 3 p.z.p., jasno wskazał, że może stanowić on podstawę dla zmiany umowy także w razie braku klauzul waloryzacyjnych bądź adaptacyjnych. UZP zastrzegł jednocześnie, że niezbędne w takim przypadku jest wykazanie, że działanie zamawiającego cechowała należyta staranność.

Dalszą część artykułu znajdą Państwo na stronie Dziennika Gazety Prawnej.