Jak pracuje mój partner prawny?
Aktualności.
27.01.2020
Autorzy:W dniu 23 stycznia 2020 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę składu trzech połączonych Izb – Izby Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – w sprawie orzeczeń, wydanych przez sędziów powołanych z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa.
Jest to konsekwencja niedawnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2019 r. wydanego na skutek pytań prejudycjalnych zadanych TSUE przez Sąd Najwyższy.
Uchwała ta wiąże wszystkie izby Sądu Najwyższego, a nadana jej moc zasady prawnej oznacza, iż wola odstąpienia od wyrażonego poglądu prawnego wymaga ponownego orzekania przez połączone izby. Pomimo iż sądy powszechne nie są związane uchwałami Sądu Najwyższego, w praktyce wyrokowanie wbrew uchwałom mającym moc zasady prawnej następuje niezmiernie rzadko.
Uchwała stwierdza, iż składy sędziowskie, w których zasiadają sędziowie powołani z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa, należy uznać za nienależycie obsadzone albo sprzeczne z przepisami prawa. Dotyczy to zarówno sędziów orzekających w sądach powszechnych, jak i w Sądzie Najwyższym. Co istotne jednak, uchwała nie stwierdza, że orzeczenia wydane przez takich sędziów są nieważne z mocy prawa czy nieistniejące, a jedynie wskazuje, że w pewnych przypadkach orzeczenia takie mogą zostać wyeliminowane z obiegu prawnego przy zastosowaniu środków zaskarżenia.
Uchwała czyni rozróżnienie pomiędzy skutkami nieprawidłowego obsadzenia składu sędziowskiego w Sądzie Najwyższym z jednej oraz w sądach powszechnych (apelacyjnych, okręgowych i rejonowych) z drugiej strony. W przypadku Sądu Najwyższego udział w orzekaniu sędziego zaopiniowanego przez nową KRS oznacza zawsze, że skład sądu był niewłaściwie powołany, podczas gdy w przypadku sądów powszechnych udział takiego sędziego oznaczać może nieprawidłowość wydanego orzeczenia, tylko gdy w konkretnych okolicznościach prowadzi do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności (pomocne mogą być tu kryteria wskazane w omawianym wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r.)
Należy podkreślić, iż rozstrzygnięcia, które zapadły przed dniem wydania uchwały (23 stycznia 2020 r.), uznaje się za wydane prawidłowo. Uchwały nie stosuje się również w postępowaniach karnych, które toczyły się już w dniu jej podjęcia. Jeśli chodzi zaś o sprawy cywilne, opisane wyżej skutki dotyczyć będą orzeczeń zapadłych po 23 stycznia 2020 r., jeżeli w ich wydaniu wezmą udział sędziowie rekomendowani przez nową Krajową Radę Sądownictwa. Wyjątkiem są wyroki Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, gdyż – zgodnie z ustnymi motywami wyroku – wszystkie jej rozstrzygnięcia dotknięte są wadliwością niezależnie od daty wydania.
Powyższe konkluzje da się opisać w drodze następującego schematu:
Podjęta przez Sąd Najwyższy uchwała rodzi konieczność badania składu sądu we wszystkich toczących się postępowaniach. Wobec stwierdzenia, iż proces powoływania sędziów mających rozstrzygać sprawę odbył się z udziałem nowej Krajowej Rady Sądownictwa należy podjąć odpowiednią decyzję procesową, zależną od etapu postępowania oraz rodzaju sprawy.
Tak zatem w razie ustalenia, że w składzie sędziowskim zasiada sędzia powołany z udziałem nowej KRS, strona może domagać się w postępowaniu cywilnym wyłączenia sędziego (art. 49 k.p.c.). Tożsamy wniosek zgłosić można w postępowaniu karnym (art. 41 k.p.k.), a – zgodnie z zasadą niezmienności składu orzekającego – jego uwzględnienie zrodzi konieczność przeprowadzenia całości rozprawy od początku (art. 404 § 2 k.p.k.).
Z kolei w razie wydania orzeczenia przez takiego sędziego w postępowaniu cywilnym można oprzeć apelację, zażalenie lub skargę kasacyjną z powołaniem się na nieważność postępowania (art. 379 pkt 4) k.p.c.), względnie składać skargę o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania (art. 401 pkt 1) k.p.c.). Natomiast w postępowaniu karnym orzeczenie to dotknięte będzie bezwzględną przyczyną odwoławczą (art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.), co spowoduje bezwarunkową konieczność jego uchylenia w trakcie kontroli instancyjnej i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Będzie to stanowiło również podstawę do wniesienia kasacji przez strony i podmioty szczególne (art. 523 § 1 k.p.k.), a także do wznowienia postępowania karnego z urzędu (art. 542 § 3 k.p.k.).
Uchwała ta ma niebagatelne znaczenie dla porządku prawnego, gdyż – wedle podawanych statystyk – nowa Krajowa Rada Sądownictwa brała udział w powołaniu ok. 300 sędziów sądów powszechnych i kilkudziesięciu sędziów Sądu Najwyższego.
Od 25 maja 2018 r. w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej stosowane jest Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO). W związku z tym pragniemy przekazać kilka szczegółów na temat tego, w jaki sposób DZP przetwarza dane osobowe.
Administratorem danych osobowych jest Domański Zakrzewski Palinka Sp.k. („DZP”; adres: Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa). Dane są przetwarzane w celach kontaktowych, w tym do udzielania informacji o zmianach przepisów i praktyk organów, oraz o innych kwestiach, w tym wydarzeniach dotyczących bieżących zagadnień prawnych, gospodarczych i kulturalnych, m.in. poprzez wysyłkę newsletterów DZP. Powyższe jest realizowane na podstawie prawnie uzasadnionego interesu, czyli zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. f RODO. Dane mogą być także przetwarzane, gdy jest to niezbędne do zawarcie lub wykonania umowy i wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na DZP, czyli na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b oraz lit. c RODO. Dane mogą być przekazywane podmiotom, z pomocą których DZP realizuje wskazane cele, w tym podmiotom utrzymującym infrastrukturę IT. Podanie danych jest dobrowolne, a w relacjach umownych stanowi wymóg zawarcia i realizacji umowy. Możliwe jest zgłoszenie sprzeciwu wobec przetwarzania danych, żądania do nich dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania oraz przeniesienia. Dane przechowywane są do wniesienia sprzeciwu, a w relacjach umownych – przez czas trwania umowy i po jej zakończeniu przez okres wynikający z przepisów o archiwizacji i przedawnieniu roszczeń. Każdemu przysługuje prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pytania dotyczące ochrony prywatności w DZP można kierować do Inspektora Ochrony Danych DZP, Macieja Maciejewskiego, na adres: iod@dzp.pl.
Nowe zasady dotyczące cookies: Domański Zakrzewski Palinka sp.k., jako usługodawca strony www.dzp.pl przechowuje i uzyskuje dostęp do cookies, tj. niewielkich informacji tekstowych, wysyłanych przez serwer WWW i zapisywanych na twardym dysku, lub innym nośniku danych użytkownika, w celu: prawidłowego funkcjonowania strony www.dzp.pl, konfiguracji strony www.dzp.pl, bezpieczeństwa i niezawodności strony www.dzp.pl, monitorowania stanu sesji, wyświetlania reklam, dostosowania wyświetlanych informacji do użytkownika lub analiz, statystyk, badań i audytu wyświetleń strony internetowej.
Możesz określić warunki przechowywania lub uzyskiwania dostępu do cookies za pomocą ustawień przeglądarki. Zgodę na przechowywanie lub uzyskiwanie dostępu do cookies przez Domański Zakrzewski Palinka sp.k. na Twoim urządzeniu, wyrażasz za pomocą ustawień zainstalowanej na Twoim urządzeniu przeglądarki. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności i cookies.