WSA w Warszawie w sprawie prowadzonej przez DZP (I SA/Wa 2470/24) postanowieniem z 20 października 2025 r. zwrócił się do NSA o ponowne rozważenie, czy nabywcy ocalałych po wojnie warszawskich budynków i związanych z nimi roszczeń mających źródło w art. 7 ust. 1 dekretu warszawskiego z 1945 r. posiadają legitymację do popierania tych roszczeń w postępowaniach toczących się przed Prezydentem m. st. Warszawy.

W opisywanej sprawie klientka DZP – będąca spadkobierczynią osoby, która w 1949 r.  nabyła od dawnej właścicielki prawo własności przedwojennego budynku na Saskiej Kępie w Warszawie wraz z roszczeniem o ustanowienie na gruncie, na którym stoi ten budynek, prawa wieczystej dzierżawy – zwróciła się do Prezydenta m.st. Warszawy, po uprzednim uzyskaniu decyzji stwierdzającej nieważność odmownej decyzji dekretowej z 1968 r., o rozpoznanie niezałatwionego w tej sytuacji wniosku dekretowego. W odpowiedzi Prezydent umorzył postępowanie odwołując się do głośnej uchwały NSA z 10 kwietnia 2024 r. (I OPS 1/23), która odmówiła nabywcom roszczeń dekretowych legitymacji do występowania z wnioskami o przyznanie praw do gruntów dekretowych, zaś SKO w Warszawie utrzymało decyzję Prezydenta w mocy.

Decyzja SKO stała się przedmiotem skargi wniesionej przez spadkobierczynię do WSA, który po przeprowadzeniu rozprawy, przychylając się do argumentacji DZP wskazującej na brak rozważenia przez NSA w uchwale I OPS 1/23 szeregu istotnych argumentów przemawiających za przyznaniem legitymacji nabywcom roszczeń dekretowych, postanowił zwrócić się w trybie art. 269 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi do NSA, aby ten rozważył prawidłowość stanowiska zajętego w uchwale z 10 kwietnia 2024 r.

Omawiane postanowienie WSA jest niezwykle ważnym rozstrzygnięciem, które na nowo otwiera dyskusję na temat legitymacji nabywców roszczeń dekretowych do ubiegania się o zwrot niesłusznie zabranych przez Państwo nieruchomości warszawskich lub o wypłatę za nie odszkodowań. Uchwała NSA z 10 kwietnia 2024 r. pozbawiła bowiem z dnia na dzień wiele osób (obrót budynkami i roszczeniami dekretowymi był przez poprzednie ponad 75 lat powszechny) szansy na uzyskanie rekompensaty za bezprawne przejęcie nabytego przez nie mienia. Po podjęciu uchwały I OPS 1/23 Komisja Reprywatyzacyjna zaczęła seryjnie unieważniać decyzje reprywatyzacyjne wydane w poprzednich latach na rzecz nabywców roszczeń dekretowych, a równolegle Prezydent m.st. Warszawy konsekwentnie umarza postępowania dekretowe, w których stronami są tacy nabywcy.

Jeśli NSA zrewiduje (zmieni) swoje stanowisko:

• Komisja Reprywatyzacyjna nie będzie mogła stwierdzać nieważności decyzji reprywatyzacyjnych już zapadłych na rzecz nabywców roszczeń dekretowych z powołaniem się na brak po ich stronie legitymacji do uzyskania takich decyzji, zaś wydane już przez Komisję rozstrzygnięcia stwierdzające nieważność decyzji reprywatyzacyjnych będzie można podważać,
• Prezydent m.st. Warszawy nie będzie miał podstaw, aby odmawiać nabywcom roszczeń dekretowych statusu stron (interesu prawnego) w postępowaniach dekretowych,
• wzrosną szanse nabywców roszczeń na skuteczne dochodzenie w postępowaniach cywilnych odszkodowań za szkody spowodowane odmownymi decyzjami dekretowymi wydanymi z naruszeniem prawa.

Co dalej?

Zagadnienie przysługiwania nabywcom roszczeń dekretowych legitymacji do popierania tych roszczeń w postępowaniach prowadzonych przez Prezydenta m.st. Warszawy będzie ponownie poddane analizie poszerzonego składu NSA. Będzie to jedno z ważniejszych rozstrzygnięć dotyczących dekretu warszawskiego, o dużym znaczeniu dla wielu zainteresowanych.

Sprawę prowadzą członkowie Praktyki Nieruchomości – Lech Żyżylewski, Partner, oraz Piotr Gołaszewski, Senior Associate.

W razie pytań zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami oraz do odwiedzenia strony projektu DZP Reprywatyzacja.