Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekty ustaw zmieniających Kodeks karny oraz niektóre inne ustawy. Zmiany te dotyczą dwóch istotnych kwestii:

1. rozszerzenia możliwości orzekania przepadku mienia poprzez wprowadzenie możliwości orzeczenia przepadku przedsiębiorstwa, oraz
2. zaostrzenia odpowiedzialności za przestępstwo wyłudzenia podatku VAT i rozszerzenia przypadków prowadzenia kontroli operacyjnej w ramach kontroli skarbowej.

Nowe przepisy, dotyczące przepadku mienia w razie skazania za przestępstwo, w wyniku którego sprawca osiągnął korzyść majątkową.

Wprowadzenie rozwiązań dotyczących przepadku mienia uzasadniane jest potrzebą poprawy efektywności środków służących pozbawianiu sprawców korzyści pochodzących z przestępstwa, w tym także i w odniesieniu do mienia, którego właścicielami są osoby trzecie, a jego posiadaczami są sprawcy przestępstw gospodarczych i skarbowych.

Podstawowymi założeniami planowanych nowelizacji są:
1) Możliwość orzeczenia przepadku przedsiębiorstwa w razie skazania właściciela przedsiębiorstwa albo innej osoby kierującej przedsiębiorstwem w imieniu właściciela za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął chociażby pośrednio korzyść majątkową przewyższającą kwotę 200 000 zł.

2) Wprowadzenie tzw. „konfiskaty rozszerzonej” odnoszącej się do mienia uzyskanego z przestępstwa, a także do mienia nabytego w okresie do 5 lat przed popełnieniem przestępstwa w razie skazania za przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności, której górna granica jest nie niższa niż 5 lat (3 lata w przypadku przestępstw skarbowych), lub za przestępstwo popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa, z którego popełnienia została osiągnięta chociażby pośrednio, korzyść majątkowa znacznej wartości, albo przestępstwo, z którego została lub mogła zostać osiągnięta, chociażby pośrednio korzyść majątkowa. Na sprawcy będzie ciążyć udowodnienie legalnego pochodzenia mienia (odwrócenie ciężaru dowodu).

3) Możliwość orzeczenia przepadku nie tylko w razie skazania sprawcy, ale również w razie umorzenia postępowania z powodu niewykrycia sprawcy, śmierci sprawcy, zawieszenia postępowania w sprawie, w której nie można ująć oskarżonego albo nie może on brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby.

4) Możliwość ustanowienia zarządu przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części) i wyznaczenie zarządcy (licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego), którego głównym zadaniem będzie przekazywanie sądowi lub prokuratorowi informacji mających znaczenie dla toczącego się postępowania czyli informacji o sposobie i okolicznościach wykorzystywania przedsiębiorstwa do popełnienia przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści oraz o rzeczach i dokumentach mogących stanowić dowód w sprawie oraz przekazanie sporządzonego spisu składników majątku i praw majątkowych przedsiębiorstwa.

Trzeba podkreślić, że wskazane wyżej przepisy dotyczące konfiskaty rozszerzonej będą odnosić się do czynów popełnionych przed ich wejściem w życie.

Nowe przepisy dotyczące zaostrzenia odpowiedzialności za wyłudzenia podatku VAT

Rozwiązania wprowadzone w projekcie są uzasadniane rozwojem zjawiska wyłudzeń podatku od towarów i usług (VAT), przez które to działania budżet państwa ponosi znaczne straty.

Podstawowymi założeniami planowanych nowelizacji są:
1) Wprowadzenie specjalnej, zaostrzonej odpowiedzialności karnej za podrabianie lub przerabianie faktur VAT, za posługiwanie się nimi oraz podawanie w nich nieprawdy co do okoliczności mających znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej.

2) Uwzględnienie czynów zabronionych wprowadzonych niniejszym projektem w katalogu przestępstw „co do których jest możliwe zarządzenie procesowej kontroli i utrwalania treści rozmów telefonicznych (art. 237 k.p.k.)” oraz w katalogach określonych w ustawach przewidujących przeprowadzanie czynności operacyjno-rozpoznawczych przez Policję, Centralne Biuro Antykorupcyjne, organy kontroli skarbowej, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej.

Podsumowanie

Przedstawione projekty nowelizacji przepisów stwarzają potencjalne, niewystępujące wcześniej na taką skalę, możliwości ingerencji państwa w sferę prawa własności przedsiębiorców i prowadzonych przez nich firm. Ponadto zwracamy uwagę na znaczące rozszerzenie możliwości stosowania prowokacji i podsłuchów w tym także w czasie kontroli skarbowej w sprawach o przestępstwa, o których mowa powyżej.

Mając na względzie istotę proponowanych zmian i ich możliwy wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej, DZP oferuje swą pomoc w zakresie przybliżenia założeń zmian przepisów omówienia jej skutków prawnych m.in. w ramach przeprowadzenia warsztatów i szkoleń dla przedsiębiorców. Jednocześnie informujemy, że na bieżąco śledzimy etap prac legislacyjnych związanych z tymi nowelizacjami i będziemy przekazywać Państwu informacje na temat jakichkolwiek istotnych zmian w powyższym zakresie.