Niniejszym przekazujemy Czytelnikom ostatnią już część komentarza do ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2010; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875).

Komentarz w tej części zaczynamy od art. 9tb (sporządzenie analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi), w dalszej części omawiamy kwestie związane z podstawami prawnymi i trybem prowadzenia kontroli przez organy ochrony środowiska (wójta, burmistrza, prezydenta miasta jak również marszałka województwa), kładąc silny akcent na analizę przepisów zawartych w rozdziale 4d „Kary pieniężne” oraz w rozdziale 5 „Przepisy karne”.

W przypadku obu rozdziałów naszą analizę zaczynamy od wskazania ogólnych ram związanych z, odpowiednio, szeroko rozumianą odpowiedzialnością administracyjną oraz odpowiedzialnością za wykroczenia.

Przepisy rozdziału 4d „Kary pieniężne” ustanawiają specyficzny typ odpowiedzialności, określany mianem administracyjnokarnej. Charakteryzuje się on w szczególności wymierzeniem kary w drodze decyzji administracyjnej oraz uniezależnieniem odpowiedzialności od winy lub innych znamion podmiotowych (odpowiedzialność obiektywna). Od niedawna prawu polskiemu znana jest legalna definicja terminu „administracyjna kara pieniężna”. Zgodnie art. 189b k.p.a. rozumie się przez to „określoną w ustawie sankcję o charakterze pieniężnym, nakładaną przez organ administracji publicznej, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej”. Nie powinno budzić wątpliwości, że kary określone w komentowanym rozdziale spełniają wszystkie powyższe warunki.

Kolejnym reżimem odpowiedzialności prawnej przewidzianym w u.c.p.g. jest odpowiedzialność karna, której dotyczy rozdział 5. Jest to historycznie najstarszy typ odpowiedzialności za naruszenia przepisów u.c.p.g., obecny w tej ustawie od samego początku jej obowiązywania. Tradycyjnie przyjmowano, że instrumenty o charakterze administracyjnoprawnym mogą okazać się niewystarczające w obliczu zachowań niezgodnych z przepisami o ochronie środowiska, wskutek czego należałoby je uzupełnić przepisami o większej sile oddziaływania – przewidującymi najdalej idące dolegliwości dla sprawców naruszeń. Odpowiedzialność karna stanowiła głównie następstwo naruszeń norm prawa administracyjnego regulujących zakres i sposób korzystania ze środowiska. W związku z tym praktycznie wszystkie ustawy związane z ochroną środowiska przewidują odpowiedzialność karną jako typową formę odpowiedzialności z tytułu niewypełnienia różnego rodzaju obowiązków administracyjnych przewidywanych tymi ustawami.

Dalszą część artykułu znajdą Państwo w e-wydaniu Dziennika Gazeta Prawna.

Zachęcamy również do zapoznania się z pierwszą, drugą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą, siódmą oraz ósmą częścią komentarza.